De overgang, ook wel menopauze genoemd, is een natuurlijk onderdeel van het leven van elke vrouw. Het is een periode die wordt gekenmerkt door hormonale schommelingen en kan gepaard gaan met diverse fysieke en mentale klachten. Hoewel de ervaring van de overgang per vrouw verschilt, zijn er enkele universele processen die het lichaam doormaakt. In deze uitgebreide blog duiken we diep in de fysiologie van de overgang en onderzoeken we welke veranderingen er plaatsvinden in het vrouwelijk lichaam. Daarnaast bespreken we welke supplementen en voedingsstoffen kunnen helpen om de overgang soepeler te laten verlopen.
Wat is de Overgang?
De overgang, ook wel de menopauze genoemd, markeert het einde van de vruchtbare jaren van een vrouw. Dit proces vindt meestal plaats tussen de leeftijd van 45 en 55 jaar, maar de exacte leeftijd kan variëren afhankelijk van genetische en omgevingsfactoren. Het proces wordt gedefinieerd door het stoppen van de menstruatiecyclus en de afname van de productie van de hormonen oestrogeen en progesteron door de eierstokken.
Tijdens de overgang gaat het lichaam door een reeks hormonale veranderingen die zowel fysieke als psychische symptomen kunnen veroorzaken. Deze periode kan enkele jaren duren en bestaat uit drie fasen: premenopauze, perimenopauze en postmenopauze. Hoewel de overgang een natuurlijk proces is, kan het gepaard gaan met ongemakken zoals opvliegers, stemmingswisselingen en slapeloosheid.
De Fysiologie van de Menopauze
De menopauze is het gevolg van een afname van de ovariële functie, wat leidt tot een verminderde productie van oestrogeen en progesteron. Deze hormonen zijn van cruciaal belang voor het reguleren van de menstruatiecyclus en het handhaven van verschillende lichaamsfuncties, zoals botdichtheid, hartgezondheid en het humeur.
Oestrogeen is voornamelijk verantwoordelijk voor het reguleren van de menstruatiecyclus en het onderhouden van de reproductieve organen. Het speelt ook een belangrijke rol in het behoud van de gezondheid van de botten en het cardiovasculaire systeem. Progesteron, aan de andere kant, bereidt de baarmoeder voor op een eventuele zwangerschap en helpt om de menstruatiecyclus te reguleren.
Wanneer de eierstokken beginnen te falen, zoals het geval is tijdens de menopauze, daalt de productie van oestrogeen en progesteron drastisch. Dit leidt tot een kettingreactie van hormonale veranderingen die verschillende lichamelijke en geestelijke symptomen kunnen veroorzaken.
De Fasen van de Overgang
Premenopauze:
De premenopauze is de periode waarin de menstruatiecycli nog regelmatig zijn, maar de hormoonspiegels al beginnen te fluctueren. Hoewel er in deze fase meestal nog geen duidelijke symptomen van de overgang zijn, kunnen sommige vrouwen al lichte veranderingen opmerken, zoals onregelmatige menstruaties.
Perimenopauze:
De perimenopauze begint enkele jaren voordat de menopauze daadwerkelijk plaatsvindt. In deze fase beginnen de oestrogeen- en progesteronspiegels sterk te schommelen, wat kan leiden tot symptomen zoals opvliegers, nachtelijk zweten, stemmingswisselingen, en veranderingen in het menstruatiepatroon. Deze fase kan variëren in duur, van enkele maanden tot wel tien jaar.
Postmenopauze:
De postmenopauze begint na de laatste menstruatie en duurt de rest van het leven van de vrouw. De hormoonspiegels stabiliseren zich op een laag niveau en de symptomen van de overgang kunnen geleidelijk afnemen. Echter, in deze fase neemt het risico op osteoporose en hart- en vaatziekten toe door het gebrek aan oestrogeen.
Hormonale Veranderingen
Oestrogeen en Progesteron: De Hoofdrolspelers
Oestrogeen en progesteron zijn de belangrijkste hormonen die door de eierstokken worden geproduceerd. Gedurende de vruchtbare jaren regelen deze hormonen de menstruatiecyclus en ondersteunen ze het voortplantingssysteem. Oestrogeen heeft daarnaast een breed scala aan effecten op andere weefsels in het lichaam, zoals de botten, huid en bloedvaten.
Progesteron werkt voornamelijk samen met oestrogeen om de menstruatiecyclus te reguleren en de baarmoeder voor te bereiden op een mogelijke zwangerschap. Tijdens de overgang neemt de productie van zowel oestrogeen als progesteron geleidelijk af, wat leidt tot een reeks veranderingen in het lichaam.
De Rol van het Luteïniserend Hormoon (LH) en Follikelstimulerend Hormoon (FSH)
De afname van oestrogeen en progesteron tijdens de overgang leidt tot een toename van de niveaus van luteïniserend hormoon (LH) en follikelstimulerend hormoon (FSH). Deze hormonen, geproduceerd door de hypofyse, zijn betrokken bij de stimulatie van de eierstokken om eicellen vrij te geven. Wanneer de eierstokken hun functie beginnen te verliezen, stijgen de niveaus van LH en FSH als een compenserende reactie van het lichaam.
Symptomen van de Overgang
De symptomen van de overgang variëren sterk van vrouw tot vrouw, maar er zijn enkele veelvoorkomende klachten die optreden als gevolg van de hormonale veranderingen.
Fysieke Symptomen:
Opvliegers: Opvliegers zijn plotselinge, intense gevoelens van warmte die vooral in het gezicht, de hals en de borst worden gevoeld. Ze worden veroorzaakt door schommelingen in de oestrogeenspiegels.
Nachtelijk zweten: Nachtelijk zweten is een vorm van opvliegers die 's nachts optreedt, vaak gepaard met overmatig zweten, wat kan leiden tot slaapproblemen.
Vaginale droogheid: Door de afname van oestrogeen wordt het vaginale weefsel dunner en droger, wat ongemak en pijn tijdens het vrijen kan veroorzaken.
Gewichtstoename: Veel vrouwen ervaren gewichtstoename, vooral rond de buikstreek, wat kan worden veroorzaakt door hormonale veranderingen en een vertraagde stofwisseling.
Haaruitval: Het haar kan dunner worden of uitvallen, een gevolg van de afname van oestrogeen, wat invloed heeft op de haargroeicyclus.
Mentale en Emotionele Symptomen:
Stemmingswisselingen: Door hormonale schommelingen kunnen stemmingswisselingen, angst en depressie optreden.
Verminderde concentratie: Veel vrouwen klagen over geheugenverlies of een verminderd concentratievermogen, ook wel 'brain fog' genoemd.
Slaapproblemen: Slaapprokken kunnen het gevolg zijn van zowel nachtelijk zweten als andere hormonale veranderingen.
De Impact op Botten, Hart en Vaten
Oestrogeen speelt een cruciale rol in het behoud van botmassa. Wanneer oestrogeenspiegels dalen tijdens de overgang, wordt het risico op osteoporose aanzienlijk verhoogd. Osteoporose is een aandoening waarbij botten brozer en kwetsbaarder worden, wat kan leiden tot een verhoogd risico op fracturen.
Naast botten heeft oestrogeen ook een beschermend effect op het cardiovasculaire systeem. Het helpt om de bloedvaten elastisch te houden en vermindert het risico op atherosclerose, een aandoening waarbij de bloedvaten vernauwen door de opbouw van vetachtige plaques. De afname van oestrogeen tijdens de overgang verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, waardoor vrouwen na de menopauze vatbaarder worden voor hartaanvallen en beroertes.
De Rol van Voeding en Leefstijl
Voeding en leefstijl spelen een belangrijke rol in hoe een vrouw de overgang ervaart. Door de juiste voeding te kiezen en een gezonde leefstijl aan te nemen, kunnen sommige symptomen van de overgang worden verlicht.
Enkele leefstijladviezen zijn:
Regelmatige lichaamsbeweging om botgezondheid te ondersteunen en gewichtstoename te voorkomen.
Een dieet rijk aan calcium en vitamine D om botverlies te beperken.
Het vermijden van overmatig alcohol- en cafeïnegebruik, wat opvliegers en slaapproblemen kan verergeren.
Het eten van plantaardige bronnen van oestrogeen, zoals soja en lijnzaad, die kunnen helpen bij het balanceren van de hormonale schommelingen.
Supplementen die Ondersteuning Kunnen Bieden
Isoflavonen:
Isoflavonen zijn fyto-oestrogenen die voorkomen in soja en andere planten. Ze bootsen de werking van oestrogeen na en kunnen helpen bij het verminderen van opvliegers en nachtelijk zweten.
Zwarte Cohosh:
Dit kruid wordt al eeuwenlang gebruikt om menopauzale symptomen te verlichten. Zwarte cohosh wordt voornamelijk ingezet om opvliegers en stemmingswisselingen te verminderen.
Vitamine D en Calcium:
Deze twee voedingsstoffen zijn essentieel voor het behoud van sterke botten. Vooral na de overgang, wanneer het risico op osteoporose toeneemt, is het belangrijk om voldoende vitamine D en calcium binnen te krijgen.
Magnesium:
Magnesium is belangrijk voor ontspanning en kan helpen bij slaapproblemen en stemmingswisselingen.
Omega-3 Vetzuren:
Omega-3 vetzuren hebben een ontstekingsremmend effect en kunnen helpen bij het ondersteunen van hart- en vaatgezondheid, wat belangrijk is na de menopauze.
Probiotica:
Een gezonde darmflora is belangrijk voor het algehele welzijn en kan helpen bij het ondersteunen van het immuunsysteem en het verbeteren van de opname van voedingsstoffen zoals calcium.
Orthomoleculaire Behandelingen voor de Overgang
Orthomoleculaire therapie richt zich op het optimaliseren van de gezondheid door het gebruik van voeding en voedingssupplementen. Bij de overgang kunnen orthomoleculaire therapeuten vrouwen ondersteunen door gepersonaliseerde behandelingen aan te bieden die gericht zijn op het in balans brengen van de hormonen en het verminderen van symptomen zoals opvliegers en stemmingswisselingen. Veel gebruikte supplementen in de orthomoleculaire geneeskunde zijn onder andere vitamine B-complex, adaptogenen zoals ashwagandha en kruiden zoals maca.
Conclusie: Luisteren naar je Lichaam en Persoonlijke Ondersteuning Vinden
De overgang is een unieke ervaring voor elke vrouw, en het is belangrijk om naar je lichaam te luisteren en de juiste ondersteuning te vinden. Of je nu kiest voor orthomoleculaire behandelingen, voedingssupplementen of andere methoden om je gezondheid tijdens deze fase te optimaliseren, het belangrijkste is dat je je comfortabel voelt bij de keuzes die je maakt.
Made with